ΠΡΟΠΟΝΗΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Update!
Στο παρακάτω άρθρο θα αναφέρουμε διάφορες πληροφορίες για την καλύτερη λειτουργία της ομάδας.
Ανάπτυξη Δύναμης
Αρκετές είναι οι έρευνες που παρουσιάζουν το πως θα βελτιώσουμε τους αθλητές μας είτε πρόκειται για προπόνηση ενδυνάμωσης με εξωτερικές αντιστάσεις(ελεύθερα βάρη, λάστιχα κτλπ) ή με το βάρος του σώματος . Ένα από τα σημαντικότερα θέματα είναι το πως θα καταλάβει ο αθλητή μας ότι αυτό που κάνει θα τον βοηθήσει.
Αρκετοί προπονητές πιστεύουν ότι όταν λέμε θα δουλέψουμε πάνω στη δύναμη,θα αρχίσουμε να σηκώνουμε βάρη όπως οι bodybuilders ή ότι εάν σηκώσουν βάρη θα μείνουν κοντοί οι αθλητές ή θα τραυματιστούν κτλ.. Με την κατάλληλη καθοδήγηση του υπεύθυνου φυσικής κατάστασης η πιθανότητα τραυματισμού είναι μηδαμινή. Περισσότερες πιθανότητες έχουν να τραυματιστούν οι παίκτες σε έναν αγώνα. Τα οφέλη της ενδυνάμωσης στην γενικότερη φυσική κατάσταση είναι πολλαπλά και δεν πρέπει να παραλείπεται ιδιαίτερα στις αναπτυξιακές ηλικίες. Υπάρχουν πάρα πολλές έρευνες που αποδεικνύουν την σημαντικότητα της προπόνησης δύναμης στις αναπτυξιακές ηλικίες και το πόσο αυτή μπορεί να βοηθήσει στην γενικότερη ανάπτυξη του νεαρού ποδοσφαιριστή.
Η προπόνηση ενδυνάμωσης δεν σημαίνει απαραίτητα ότι θα χρησιμοποιήσουμε εξωτερικές αντιστάσεις για να επιτύχουμε τους στόχους μας. Πρώτα θα κάνουμε την αξιολόγηση του αθλητή μας και μετά θα επιλέξουμε τα μέσα για να επιτύχουμε το στόχο μας. Ωστόσο η εκμάθηση της τεχνικής εκτέλεσης ασκήσεων είναι το κύριο μέλημα του προπονητή φυσικής κατάστασης για την περαιτέρω εξέλιξη του αθλητή. Η τεχνική διδάσκεται συνεχώς και δίνεται η ίδια έμφαση από την αρχή της αθλητικής καριέρας μέχρι το τέλος της. Η έκκεντρη προπόνηση θα πρέπει να θεωρείται σημαντικό στοιχείο των προγραμμάτων δύναμης και πρόληψης τραυματισμών . Ως πρόληψη τραυματισμών μπορούμε να ορίσουμε και την διδασκαλία του άλματος ή της προσγείωσης κ.α
Ανάλογα με τους στόχους που έχουμε για κάθε προπονητική μονάδα θα πρέπει να επιλέξουμε και τις αντίστοιχες ασκήσεις. Μετά την επιλογή των ασκήσεων έρχεται η ποσότητα της επιβάρυνσης, η ένταση, οι γωνίες που θέλουμε να δουλέψουμε η ταχύτητα εκτέλεσης των ασκήσεων και τα μέσα για να το πετύχουμε.
Η εκπαίδευση των αθλητών μας είναι και αυτό μέρος της προπονητικής διαδικασίας. Οι αθλητές πρέπει να κατανοήσουν τη σημαντικότητα για την εκτέλεση προπονήσεων φυσικής κατάστασης και για τα οφέλη που αποκομίζουν για την διατήρηση ή και αύξηση της αθλητικής τους ικανότητας, καθώς και της πρόληψης τραυματισμών.
Αγωνιστική περίοδος
Στην αγωνιστική περίοδο ο κύριος στόχος είναι οι αθλητές να διατηρηθούν σε καλή φυσική κατάσταση και χωρίς τραυματισμούς. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με τη συνεργασία προπονητή και γυμναστή ώστε να υπάρξει η κατάλληλη ισορροπία στην ένταση και ποσότητα της προπόνησης. Επίσης σύνηθες είναι το φαινόμενο στο ελληνικό ποδόσφαιρο να αλλάζουν οι προπονητές. Κατά την αλλαγή προπονητή ή και ολόκληρου τιμ και ειδικά μέσα στην αγωνιστική σεζόν μπορεί να δημιουργηθούν πολλά προβλήματα στην απόδοση των παικτών. Κατά την φάση της αλλαγής ο υπεύθυνος φυσικής κατάστασης θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικός διότι αν δεν γνωρίζει τι έκανε ο προκάτοχός του μπορεί πολύ εύκολα να προκαλέσει τραυματισμούς και μειωμένη απόδοση. Οι απότομες αυξήσεις στην επιβάρυνση όπως και η μείωση αυτής, οι ολοκληρωτικές αλλαγές σε ρουτίνες προθέρμανσης μπορεί να μην έχουν τα επιθυμητά αποτελέσματα .
Ο χρόνος συμμετοχής καθώς και η ποσότητα επιβάρυνσης που έχει ο κάθε αθλητής από τον αγώνα θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψιν για το σχεδιασμό του εβδομαδιαίου προγράμματος. Η αγωνιστική περίοδος περιλαμβάνει χρονικά διαστήματα όπου υπάρχει ‘κενό’ όπως είναι οι περίοδοι εορτών. Ανάλογα με την αγωνιστική κατάσταση της ομάδας το προπονητικό τιμ θα πρέπει να δώσει έμφαση στα σημεία όπου υπάρχει αδυναμία. Σίγουρα οι ημέρες με ρεπό θα πρέπει να υπάρξουν για την καλύτερη σωματική αλλά και ψυχολογική ξεκούραση της ομάδας.
Σχεδιασμός προπονητικού προγράμματος
Ξεκινώντας το σχεδιασμό ενός προπονητικού προγράμματος θα πρέπει να πραγματοποιήσουμε ορισμένες αξιολογήσεις όπως , στάση του σώματος, άλμα και προσγείωση, αλλαγές κατευθύνσεων, σταμάτημα- ξεκίνημα, τεχνική του τρεξίματος (πριν τα τεστ αξιολόγησης της φυσικής κατάστασης). Αυτά είναι ορισμένα από τα σημεία που προσπαθούμε να δούμε ,για να μάθουμε τους αθλητές μας ακόμη καλύτερα και να μπορέσουμε να είμαστε πιο αποτελεσματικοί με το σχεδιασμό του προπονητικού προγράμματος. Η δημιουργία ατομικών φακέλων με όλα τα στοιχεία που αφορούν τους αθλητές μας (τεχνική ασκήσεων, επιδόσεις σε άλματα, σπριντ,τεχνική εκτέλεσης ασκήσεων κ.α) είναι επίσης σημαντικό. Έτσι θα έχουμε στη διάθεσή μας στοιχεία που θα μας φανούν χρήσιμα κατά τη διάρκεια της αγωνιστικής χρονιάς είτε για την αύξηση της σωματικής απόδοσης είτε για την επανένταξη στην αθλητική δραστηριότητα μετά από κάποιο τραυματισμό.
Ταχύτητα και επιτάχυνση
Ας περάσουμε τώρα στην ανάπτυξη της ταχύτητας. Ανάλογα με το άθλημα που ασχολούμαστε η ταχύτητα εμφανίζεται με διαφορετικούς τρόπους. Δεν γίνεται καμία από τις παραμέτρους της ταχύτητας να αναπτυχθεί σε μικρό χρονικό διάστημα. Απαιτεί συγκεκριμένο πρόγραμμα και στόχους. Η ταχύτητα σύμφωνα με την βιβλιογραφία είναι γενετικά προκαθορισμένη. Ωστόσο για να φτάσουμε σε ένα επιθυμητό επίπεδο κατά την νεαρή ηλικία 8-16 χρονών οι οποίες θεωρούνται ευαίσθητες φάσεις ,τα παιδιά θα πρέπει να δεχθούν την κατάλληλη επιβάρυνση. Ένα σημείο στο οποίο μπορούμε να δουλέψουμε τους παίκτες μας, είναι η τεχνική στην εκτέλεση ενεργειών. Το πώς θα κάνει άλμα, αλλαγή κατεύθυνσης, σταμάτημα ξεκίνημα κ.α είναι σημεία που συνεχώς μπορούμε να τα δουλεύουμε και να τα τελειοποιούμε. .
Αρκετοί είναι οι προπονητές που επικεντρώνονται στην ανάπτυξη της ταχύτητας από στατική θέση όταν όμως παρατηρήσεις ένα αγώνα ποδοσφαίρου για παράδειγμα, η πιθανότητα ο αθλητής να ξεκινά το σπριντ από στατική θέση είναι λίγες.. Πάντα υπάρχει κάποιου είδους δραστηριότητα είτε είναι χαλαρό τζόκινγκ, περπάτημα, μαρκάρισμα, πάσα, κεφαλιά κ.α. Οι ποδοσφαιριστές όπως αρκετοί ανέφεραν ότι δεν είναι μαραθωνοδρόμοι (από τα μεγάλα συνεχόμενα τρεξίματα) , δεν είναι όμως ούτε και αθλητές των 100 μέτρων. Οπότε στην καθημερινή προπόνηση μας θα πρέπει να ενσωματώνουμε την προπόνηση ‘ταχύτητας’ με κάποιου άλλου είδους δραστηριότητα που είναι πιο προσαρμοσμένη στο ποδόσφαιρο.
Στα ομαδικά αθλήματα η ταχύτητα είναι μία από τις σημαντικότερες παραμέτρους της κάθε ομάδας. H ταχύτητα όμως δεν είναι μόνο να τρέχω γρήγορα αλλά και το πως επιταχύνω και σε ποιο σημείο μπορώ να πιάσω το μέγιστο της ταχύτητας μου. Επίσης, πόσο γρήγορα μπορώ να αλλάξω τον ρυθμό μου στο τρέξιμο και το πόσο γρήγορος μπορώ να είμαι στις αλλαγές κατεύθυνσης Η δύναμη παίζει ίσως το σημαντικότερο ρόλο όσον αφορά την επιτάχυνση του αθλητή. . Οπότε όταν θέλεις να γνωρίζεις όλα τα παραπάνω ποιος ο λόγος να αξιολογείς μόνο την ταχύτητα στα 30μ-20μ σπριντ και όχι την επιτάχυνση του αθλητή σε αλλαγές κατεύθυνσης και ρυθμού τρεξίματος; Εάν η απασχόληση σου ήταν στο στίβο, όπου αυτό που μετράει είναι ο χρόνος μόνο τότε θα ήταν χρήσιμο. Ωστόσο, στα ομαδικά αθλήματα μας ενδιαφέρει πολύ η επιτάχυνση και το πως θα την αναπτύξουμε καλύτερα ενώ η μέγιστη ταχύτητα περνάει σε δεύτερη μοίρα.
Συνοπτικά
Για την καλύτερη προετοιμασία της προπόνησης θα πρέπει πρώτα να κατανοήσουμε τις ανάγκες των αθλητών μας και της ομάδας μας. Θα πρέπει να κάνουμε ανάλυση του αθλήματος. Κάθε κατηγορία είναι διαφορετική. Για παράδειγμα άλλες εντάσεις υπάρχουν στο αγγλικό ποδόσφαιρο και άλλες στο Ελληνικό. Έτσι ανάλογα θα πρέπει να προσαρμόσουμε την προπόνησή μας. Το να κουραστεί κάποιος αθλητής στην προπόνηση και να μην μπορεί να “περπατήσει” δεν σημαίνει ταυτόχρονα ότι το προπονητικό πρόγραμμα ήταν το ιδανικό! Κάθε αθλητής είναι ξεχωριστός και έτσι θα πρέπει να αντιμετωπίζεται.Διαφορετικές είναι οι απαιτήσεις σε κάθε θέση (position training),οπότε και αυτό θα πρέπει να το έχουμε υπόψιν.Το να αντιγράφουμε προπονητικά προγράμματα και ασκήσεις δεν σε κάνει αυτόματα και καλύτερο προπονητή. Θα πρέπει να γνωρίζεις τι κάνεις και γιατί. Κλείνοντας, θα ήθελα να προσθέσω ότι η κάθε περίοδος είναι και αυτή διαφορετική και έχει τους δικούς της στόχους. Παρατηρούμαι όμως ότι πολλοί προπονητές-γυμναστές δεν κάνουν κανέναν προγραμματισμό και απλά μιλάνε για αποτελέσματα σε 1 μήνα . Αν ήταν όλα τόσο εύκολα και απλά δεν θα είχε νόημα να κάναμε προετοιμασία, διπλές προπονήσεις, ανάλυση αγώνων, αντιπάλων κ.α Θα πρέπει κάποια στιγμή να γίνει κατανοητό από όλους αν πραγματικά θέλουμε να αναπτύξουμε το άθλημα ή απλά να έχουμε μόνο τα οικονομικά οφέλη.
Oikonomou Triantafyllos MSc, Certified strength and conditioning specialist (CSCS), Performance Analyst
Strength & Conditioning Coach